Kunst is de ultieme vorm van hoop

Kunst is de ultieme vorm van hoop

Dossier | Medhi Walerski

Op 17 september ging het programma Endlessly Free van NDT 1 in première in het Zuiderstrandtheater in Den Haag. Onder de vastgestelde COVID-voorwaarden was het de eerste keer dat Nederlands Dans Theater (NDT) sinds februari van dit jaar weer optrad en de eerste keer dat Medhi Walerksi zijn nieuwste stuk Silent Tides presenteerde dat hij maakte met de dansers van NDT 1.

Hoe voelde het om weer met de dansers in het theater te zijn?
Als uitvoerende artiesten is het podium ons thuis, dus het was overweldigend om er weer op te stappen, zoals je je wellicht kunt voorstellen. Hoewel het vreemd en nieuw was om ons aan alle beperkingen te houden, overheerste het gevoel van vertrouwdheid en verbondenheid, en dat was ongelooflijk hartverwarmend. Ik vond het geweldig. Ik kijk er met een beetje nostalgie op terug; de volgende dag vertrok ik alweer naar Canada om in mijn nieuwe positie als artistiek directeur van Ballet BC in Vancouver te beginnen. Ik zag de voorstelling dus alleen op de openingsavond, wat ongelooflijk vreemd was. Meestal ben ik er in ieder geval de eerste drie of vier voorstellingen; Ik hou er altijd van om te zien hoe een werk zich op het podium ontwikkelt.

Je begon met creëren te midden van sociale distancing. Hoe verliep dat proces en hoe heeft het je nieuwe stuk Silent Tides beïnvloed?
We realiseerden ons maar al te goed hoe bijzonder het was om weer in de studio te mogen werken, terwijl we tegelijkertijd bang waren dat alles op elk moment zou kunnen stoppen. Het creatieproces doorgaan in tijden van social distancing leverde opvallend veel choreografisch materiaal op. Het was een mooi startpunt. De natuurlijke drang om elkaar aan te raken, wekte een magnetische aantrekkingskracht op in de studio, wat soms een uitdaging was. De essentie van dans is geworteld in het maken van fysiek en emotioneel contact tussen mensen en hun lichamen en voor dansers om een diepe verbinding aan te gaan met hun fysieke instrument. Dat is uiteindelijk ook wat er op het podium belandt en wat het publiek zo intens beleeft. De schoonheid van een live optreden is wat dat betreft onovertroffen. Na een paar weken, terwijl we vorderden in het creatieve proces, werden de social distancing beperkingen voor contactsporten versoepeld en mochten dansers elkaar weer aanraken. Toen begon het echt te stromen.

Dit jaar heeft het idee versterkt dat creëren geen grenzen kent, en dat we altijd in staat zullen zijn om te creëren, ongeacht de omstandigheden. Kunst is de ultieme vorm van hoop.

Scott Fowler en Chloé Albaret in 'Silent Tides'. Foto: Rahi Rezvani

Kun je iets vertellen over je Silent Tides? Wat trok je het meest aan om dit stuk te maken?
Silent Tides is een intiem werk dat het idee van menselijke verbinding, de relatie met elkaar en met onszelf weerspiegelt. Ook al was het niet de primaire inspiratie voor het werk, het openbaarde zich in de loop van het proces. Getuige zijn van menselijke relaties en hun eindeloze creatieve mogelijkheden was een mooie en unieke ervaring. Al vóór de pandemie uitbrak, wilde ik een duet maken. Dit voelde als het juiste moment in mijn carrière was om voor langere tijd nauw samen te werken met twee kunstenaars.

Ik heb de afgelopen jaren grote ensemblestukken gemaakt, dus het creëren van een duet inspireerde me, ongeacht de huidige situatie.

Dit jaar heeft het idee versterkt dat creëren geen grenzen kent, en dat we altijd in staat zullen zijn om te creëren, ongeacht de omstandigheden. Kunst is de ultieme vorm van hoop.

Medhi Walerski

Na de première op donderdag 17 september vertrok je rechtstreeks naar Vancouver waar je bent begonnen als de nieuwe artistiek directeur van Ballet BC. Dit is de eerste keer dat je aan het hoofd staat van een dansgezelschap en je praktijk uitbreidt met een positie als directeur, wat nieuwe benaderingen van je werk vereist. Hoe bereid je je voor op deze nieuwe rol? Kun je iets vertellen over je plannen voor Ballet BC?
Klopt, ik heb nog nooit aan het hoofd gestaan van een dansgezelschap. NDT is al meer dan 15 jaar mijn thuis en ik hoop dat ik mijn band met het gezelschap nooit zal verliezen, maar toen de gelegenheid zich voordeed, had ik geen andere keuze dan er vol in te springen. Het is een beetje een spoedcursus geweest sinds het begin van de pandemie. Ook al heb vorig jaar een leiderschapscursus gevolgd met behulp van de Omscholing, ik was zeker niet voorbereid op wat we nu meemaken. Maar zoals vrijwel iedereen op dit moment, leer ik gaandeweg.

Met betrekking tot plannen voor Ballet BC zijn er verschillende scenario’s. Er is nog zoveel onbekend, en dat zie ik als een kans. Deze keer heb ik onderzoek gedaan naar projecten en samenwerkingen met andere kunstorganisaties die anders opereren in de manier waarop ze hun publiek structureren. In die zin heeft de pandemie een nieuwe manier van denken ontwikkeld en roept het vragen op over beweging en ruimte: is het mogelijk om afstand te nemen van de conventionele voorstellingsruimte? Hoe kunnen we onze programmering structureren totdat er weer een groot live publiek is toegestaan? Ik zie dit als een geweldig moment om te dromen en na te denken over waar het gezelschap en de danswereld in het algemeen naartoe zouden kunnen gaan, en het is belangrijk dat we nu beginnen met het leggen van die basis.

[tekst gaat verder na het beeld]

Scott Fowler en Chloé Albaret in 'Silent Tides'. Foto: Rahi Rezvani

Te midden van de huidige beperkingen wenden veel culturele organisaties zich tot online presentaties van hun werk, ook al weten we dat de live-ervaring nooit kan worden vervangen door een online optreden. Deze unieke ‘levendigheid ‘kan alleen fysiek en in real-time bestaan. Hoewel het één het ander niet vervangt, geloof ik dat het online tonen van werk ook enorm veel mogelijkheden en kansen biedt. Dit is natuurlijk iets waar we bij Ballet BC aan werken, zonder de kernwaarden van het gezelschap, creatie en liveoptredens, te vergeten.

Zodra er weer meer mensen in de theaters mogen zijn, zal er dan een stortvloed aan verlangen ontstaan om weer bij elkaar te komen als dansgemeenschap? Gaan we een ‘Renaissance’ van de dansvoorstelling meemaken? Dit zijn vragen die ik mezelf stel. Ook al heb ik de antwoorden niet, ik wil er wel klaar voor zijn als er meer duidelijkheid ontstaat.
Waar we ons ter wereld ook bevinden, en op welk niveau van lockdown dan ook, onze normale acties en bewegingen worden in een universele herstructurering gedwongen.
Het is aan ons, kunstenaars, om vooruit te blijven bewegen met vertrouwen. Mijn grootste hoop is dat deze tijd voedzaam is en ons van zoveel mogelijk zelfreflectie voorziet en dat het ons vermogen tot veerkracht, wederkerigheid en creativiteit vergroot.

Stage trailer 'Silent Tides'